Konsekwencje nieusprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy

Nauczycielka – której długotrwałe zwolnienie lekarskie dobiegło końca 30 kwietnia 2019 r. – nie zgłosiła się po skierowanie na badanie kontrolne do lekarza medycyny pracy ani 30.04, ani 2.05.2019, a 06.05 przez rozpoczęciem egzaminu maturalnego usiłowała podjąć pracę. Z uwagi na brak aktualnego zaświadczenie nie została dopuszczona do pracy. Dzień 2 maja został potraktowany jako nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy. Czy zasadne jest ukaranie nauczycielki nagana i nie wypłaceniem wynagrodzenia za te dni?

Odpowiedź:

Nieusprawiedliwiona jest nieobecność w dniu 2.05. Natomiast w dniu 6.05. nauczycielka po stawieniu się do pracy powinna otrzymać skierowanie na badania kontrolne i ten okres jest już usprawiedliwiony z prawem do wynagrodzenia.

Uzasadnienie

Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia (§ 2 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy). Nauczycielka miała usprawiedliwioną nieobecność w pracy do 30.04.2019 r. z powodu czasowej niezdolności do pracy. Nie miała obowiązku stawienia się do pracy w ostatnim dniu zwolnienia lekarskiego. Pierwszym dniem pracy był w tym wypadku 2 maja, który nie jest dniem wolnym. Nauczycielka ani nie stawiła się do pracy w tym dniu, ani nie usprawiedliwiła swojej nieobecności.

Pierwszą konsekwencją jest utrata prawa do wynagrodzenia za czas nieobecności, gdyż w tym dniu praca nie została wykonana. Jako, że nauczyciele otrzymują wynagrodzenie za pracę z góry w pierwszym dniu miesiąca (art. 39 ust. 3 Karty Nauczyciela), wynagrodzenie za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy należy odliczyć z wynagrodzenia za najbliższy miesiąc (art. 87 § 7 Kodeksu pracy). Należy zaznaczyć, że takie odliczenie z wynagrodzenie nie wymaga konieczności uzyskania zgody pracownika, pod warunkiem, że jest dokonane z najbliższego wynagrodzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1994 r., I PRN 71/94; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1994 r., I PRN 81/94)

Kolejną konsekwencją nieusprawiedliwionej nieobecności może być odpowiedzialność porządkowa nauczyciela (art. 75 ust. 2 Karty Nauczyciela). Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować karę upomnienia lub karę nagany (art. 108 § 1 Kodeksu pracy). Dodatkowo za opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia pracodawca może zastosować również karę pieniężną (art. 108 § 2 Kodeksu pracy). Kara pieniężna za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika (art. 108 § 3 Kodeksu pracy). Należy pamiętać, że kara porządkowa nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia (art. 109 § 1 Kodeksu pracy). O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika (art. 110 Kodeksu pracy).

Nieusprawiedliwiona nieobecność nauczyciela w pracy może być również potraktowana jako uchybienie godności zawodu, skutkujące odpowiedzialnością dyscyplinarną nauczyciela (art. 75 ust. 1 Karty Nauczyciela). W takim wypadku dyrektor może zawiadomić komisję dyscyplinarną dla nauczycieli działającą przy wojewodzie o danym zdarzeniu. Na skutek zawiadomienia zostanie wszczęte postępowanie wyjaśniające, na podstawie którego rzecznik odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli zdecyduje, czy zasadne jest wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.

Nauczycielka stawiła się do pracy w dniu 6.05.2019 r. Dyrektor prawidłowo nie dopuścił jej do świadczenia pracy, gdyż nie ma ustalonej zdolności do pracy. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku (art. 229 § 2 Kodeksu pracy). Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych (art. 229 § 3 Kodeksu pracy).

W tej sytuacji okres od 6.05. nie jest już nieusprawiedliwioną nieobecnością nauczyciela w pracy. Nauczyciel w tym czasie wykonuje badania lekarskie, a okoliczność, że lekarz medycyny pracy sprawujący profilaktyczną opiekę nad pracownikami szkoły przyjmuje jedynie w środy, nie może skutkować na niekorzyść nauczyciela. Zatem za czas niewykonywania pracy od 6.05. do czasu ustalenia zdolności do pracy, nauczycielka zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zapamiętaj!

Po zakończeniu zwolnienie lekarskiego trwającego dłużej niż 30 dni, pracownik powinien stawić się do pracy, a pracodawca nie dopuszcza go do pracy, ale kieruje na badania kontrolne. Za czas wykonywania tych badań pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 2019 r., poz. 1040 ze zm.) – art. 80, art. 87 § 7, art. 108, art. 109 § 1, art. 110, art. 229 § 2 i 3,
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 2018 r., poz. 967 ze zm.) – art. 39 ust. 3, art. 75,
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 2014 r., poz. 1632) – § 2 ust. 1,

Dariusz Dwojewski
Doktor nauk prawnych, specjalista prawa pracy i prawa oświatowego
Ekspert Portalu Oświatowego
www.PortalOswiatowy.pl