Punktem wyjścia do tego, by firma mogła w odpowiedni sposób dbać o swoich pracowników i o ich motywację, jest objęcie przez właściwą osobę stanowiska kierowniczego. Rolą menedżera jest bowiem takie zarządzanie, które umożliwi mu pozyskanie jak największego zaangażowania pracowników, ich lojalności wobec firmy i wykreowania warunków, w których będą mogli oni realizować swoje ambicje i realizować się zawodowo. Obecnie od osób ubiegających się o stanowiska kierownicze w większym stopniu oczekuje się umiejętności zarządzania ludźmi niż doświadczenia specjalistycznego. Oni bowiem stanowią swojego rodzaju medium między zarządem firmy, jej właścicielami a pracownikami szeregowymi. Rolą kierowników zatem jest takie przekazywanie celów, zadań, wytycznych pracownikom, które z jednej strony odzwierciedli oczekiwania top managementu, z drugiej zaś strony umożliwi najpełniejszą realizację tych oczekiwań przy jednoczesnej możliwości rozwoju zawodowego i samorealizacji w sprzyjającej atmosferze i odpowiedniej kulturze organizacyjnej. Można więc uznać, iż menedżerowi są jednym z najważniejszych ogniw w łańcuchu zależności determinujących proces budowania poczucia przynależności do firmy wśród pracowników.
Poczucie przynależności budować można na wiele sposobów. Najważniejszym z nich jest umożliwienie pracownikom rozwoju kompetencji i umiejętności. Osoby mające poczucie niespełnienia zawodowego czy braku możliwości rozwoju zaczynają rozglądać się za pracą, która zaspokoi ich potrzeby w tym zakresie. Kierownik zatem powinien być uwrażliwiony na potrzeby podwładnych i reagować na nie zawczasu, zanim zaczną oni szukać ciekawych ofert. Jedną z najczęściej podawanych przyczyn w kontekście chęci zmiany pracy jest bowiem deklarowany przez kandydatów brak możliwości rozwoju w obecnej firmie. Z drugiej strony w firmie mogą pracować osoby, które oczekiwałyby większej stabilizacji i mniej stresującej pracy. Rolą kierownika jest wówczas taki dobór zadań dla danej osoby, który umożliwi pracownikowi osiągnięcie większego spokoju i rutyny w pracy. Rozwój natomiast można pracownikom zapewnić oferując im udział w szkoleniach podnoszących kwalifikacje, umiejętności miękkie, czy wiedzę specjalistyczną. Możliwości udziału w szkoleniach są atrakcyjne dla pracowników. Pracodawców jednak nie zawsze stać na to, by zaoferować podwładnym szkolenia jakich by oczekiwali. O rozwój można wówczas zadbać stosując metody job enlargement – rozszerzenia pracy i job enrichment – wzbogacenia pracy.
Techniki te polegają na odpowiednio zwiększeniu zakresu zadań oraz zwiększeniu swobody w zakresie sposobów wykonywania pracy. Obie metody umożliwiają pracownikom zdobycie nowych umiejętności oraz stanowią ciekawe wyzwanie, które motywuje pracowników do osiągnięć i uwalnia ich od rutyny. Jest to również alternatywa dla sytuacji, w której pracownik oczekuje awansu pionowego, lecz ze względu na płaską strukturę firmy pracodawca nie może zaspokoić jego oczekiwań. Wówczas dzięki zwiększeniu zakresów obowiązków podwładnym kierownik w pewnym sensie oferuje im możliwość tzw. awansu poziomego. W znacznym stopniu zwiększa to ich poczucie odpowiedzialności za wykonywane zadania, co jest doskonałym sposobem na rozwój ich umiejętności oraz co zmienia ich stosunek do firmy. Czują się oni wówczas ważnym ogniwem w organizacji i angażują się w pracę, która stanowi dla nich ciekawe wyzwanie. Zmniejsza to u nich poczucie monotonii, czy rutyny, zatem w mniejszym stopniu skłonni są wówczas do zmiany pracy.
Niezwykle istotnym czynnikiem determinującym siłę więzi łączących pracowników z organizacją jest atmosfera w pracy. Również w tym zakresie ogromną rolę odgrywa kierownictwo, które kreuje tzw. klimat organizacyjny, wpływa na atmosferę i relacje panujące w podległych zespołach. Rolą menedżerów jest zatem budowanie kultury organizacyjnej, w której relacje oparte są na wzajemnym zaufaniu, poczuciu sprawiedliwości i partnerstwie. Pracownicy będą mniej skłonni do tego, by rozglądać się za pracą, jeśli oprócz ciekawych wyzwań, projektów i zadań, będą również dobrze czuli się w organizacji.
Poprawie atmosfery sprzyja przede wszystkim jasna, przejrzysta i szczera komunikacja. Warto zatem zadbać o szeroki dostęp do informacji, jasne komunikowanie pracownikom celów firmy, a także jej planów i sukcesów oraz o przejrzyste informowanie podwładnych o stojących przed nimi zadaniach. Trzeba także pamiętać o szczerości w komunikacji. Przyczynia się ona bowiem w znacznym stopniu do zwiększenia zaufania pracowników wobec przełożonych i odwrotnie, co sprzyja pogłębianiu więzi między organizacją o podwładnymi. Niezwykle istotne jest również budowanie w oczach pracowników wizerunku pracodawcy sprawiedliwego. Odpowiednie docenienie zaangażowania, sukcesów i osiągnięć podwładnych, zwiększy ich poczucie bezpieczeństwa i satysfakcję z pracy. Uświadomienie pracownikom jak ich praca przekłada się na realne sukcesy firmy i jak wiele znaczą dla pracodawcy również podnosi ich zadowolenie, co zwiększa motywację do pozostania w firmie.
Zwiększeniu satysfakcji z pracy sprzyja również partnerskie traktowanie pracowników, które sprawia, iż czują oni że są traktowani podmiotowo a nie przedmiotowo. Partnerstwo może przejawiać się na przykład w elastycznym podejściu do czasu pracy podwładnego. Jeśli pozwala na to specyfika firmy, warto zaproponować pracownikom elastyczny czas pracy, czyli na przykład możliwość rozpoczynania jej miedzy godziną 7 a 11 rano a kończenia po upłynięciu przepisowych ośmiu godzin. Takie uelastycznienie sprawi, że osoby, które będą preferowały wcześniejsze kończenie pracy będą mogły wcześniej ją zaczynać, zaś osoby, które z różnych względów będą wolały przyjść później będą mogły zaczynać pracę w późniejszych godzinach. Centra outsourcingowe oferują często elastyczne godziny rozpoczynania pracy, zatem warto im pod tym względem dorównać. Pracownicy poczują wówczas, iż przełożeni liczą się z ich potrzebami.
Aby podwładni dobrze czuli się w firmie trzeba również zadbać o jak najbardziej udaną pracę zespołową. Organizację promujące wartości wynikające z pracy zespołowej zyskują bardzo dobrą opinię wśród pracowników. Atmosferze udanej pracy zespołowej sprzyja przydzielanie zespołom ciekawych zadań do wykonania, a następnie nagradzanie członków zespołu za wkład i zaangażowanie w pracę zespołową. Integrację pracowników zwiększy również zorganizowanie imprezy firmowej lub wyjazdu, w trakcie którego będą mieli szansę poznać się lepiej niż na co dzień.
Źródło: Advisory Group TEST Human Resources
