Jak ocena pracowników wpływa na ich motywację

Chyba nikt nie przepada, gdy ocenia się jego pracę. Wiąże się z tym lęk przed otrzymaniem niskiego stopnia, znany jeszcze z czasów szkolnych. Kogo bardziej motywowała dwója, a kogo szóstka?

O motywacji

Źródło motywacji można podzielić na motywację negatywną i pozytywną. W tym pierwszym modelu siłą motywującą jest obawa przed konsekwencjami, np utrata stanowiska, czy części wynagrodzenia. Zagrożenie może stymulować do zwiększenia jakości pracy, po to, aby nie stracić zdobytej pozycji. Motywacja pozytywna natomiast polega na stymulowaniu do większych nakładów pracy w wyniku możliwych korzyści. Przedstawienie ścieżki rozwoju i nagród możliwych do osiągnięcia może działać stymulująco (tzw. efekt kija i marchewki). Odpowiedni model należy dobrać pod względem charakteru danego pracownika. Nie zawsze motywacja negatywna przynosi zamierzony efekt, gdyż nie każdego motywuje zagrożenie utraty przywilejów (w ten sposób można bezwiednie pozbyć się pracownika).

Ocena to informacja

W jaki sposób ocena okresowa pracownika może motywować skoro, jak zaznaczyliśmy na początku jest raczej stresującym procesem? Przede wszystkim chodzi o zmianę myślenia na temat oceniania. Lepiej traktować to jako zbieranie i dzielenie się informacjami o efektach pracy zatrudnionych. Nadrzędną funkcją oceny pracowniczej jest feedback, czyli informacja zwrotna. W ten sposób pracownik może dowiedzieć się, jakie elementy należy poprawić, a w których aspektach jest on liderem i należy mu się pochwała.

Ocena pracowników a motywacja

W ten sposób dochodzimy do połączenia tych dwóch kwestii. Jeśli pracownik, dzięki ocenie, dowie się, w czym konkretnie zawiódł, w jakich aspektach powinien bardziej się starać, jakie projekty wymagają dopracowania, to jest prawdopodobne, że będzie starał się następnym razem wypaść lepiej. Tym bardziej, jeśli nie dostanie premii czy innej nagrody. Zadziała tu motywacja negatywna, czyli lęk przed konsekwencjami za słabe wyniki. W innym przypadku, gdy zostaną zaakcentowane sukcesy i dobre strony pracownika, to będziemy mieli do czynienia z motywacją pozytywną. Jeśli podwładny poczuje się doceniony i potrzebny, to będzie jeszcze bardziej starał się poprawnie wykonywać obowiązki zawodowe.

Niemniej jednak w każdym przypadku należy poinformować, jakie zagrożenia i szanse niosą ze sobą konkretne wyniki oceny pracowniczej. Bez tego trzeba liczyć, że zadziała tzw. motywacja wewnętrzna. Ją również mogą wywołać skutki oceny okresowej, gdy zatrudniony będzie sam z własnej woli poprawić jakość wykonywanych obowiązków. Jednak o wiele skuteczniejsze jest stymulowanie pracownika zewnętrznymi środkami motywacyjnymi.