Podając kwotę swoich zarobków, pracownicy często poza wynagrodzeniem zasadniczym ujmują w niej także premie. Tymczasem jest to dodatek płacowy, którego wysokość bywa zmienna. Firmy mogą także w określonych przypadkach wstrzymać jego wypłacanie. Jaką zatem funkcję pełnią dodatki zmienne i jak wyglądają systemy premiowe w polskich przedsiębiorstwach?
Systemy premiowe – dyskusja ekspertów
Jako że systemy premiowe są od lat przedmiotem dyskusji w gronie ekspertów z branży HR, 15 września b.r. Toyota Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o. zorganizowała spotkanie poświęcone polityce premiowania w firmach produkcyjnych. Wzięli w nim udział przedstawiciele działów personalnych wielu przedsiębiorstw. W czasie wydarzenia omawiano m.in. wyniki ankiet dotyczących premiowania, które przeprowadzono kilka tygodni wcześniej wśród uczestników eventu. HR-owcy mieli zatem okazję do wymiany doświadczeń i przemyśleń na temat różnych rozwiązań stosowanych aktualnie na rynku.
Kolejnym punktem spotkania było wystąpienie specjalistów z krakowskiej firmy manaHR, która od lat zajmuje się badaniem wynagrodzeń w Polsce. Zaprezentowali oni dane z najnowszej edycji Raportów Płacowych, które stanowiły zaczątek dyskusji o wadach i zaletach poszczególnych elementów wynagrodzenia. Najwięcej miejsca zajął wątek dotyczący właśnie dodatków zmiennych. Uczestnicy stwierdzili bowiem, że premie uległy największej zmianie w związku z pandemią, tym samym należy szukać jak najlepszego sposobu na docenienie pracowników.
Dodatki zmienne jako forma premii i ich wykorzystanie w firmach produkcyjnych
Wspominane już dodatki zmienne jako jeden ze sposobów premiowania mogą znacznie podwyższać pensję i są traktowane jako element motywacyjny. Przedsiębiorstwa przyznają je pracownikom za efektywność i wysoką jakość świadczonej pracy.
Patrycja Buczkowska, Opiekunka Analityczna w manaHR, komentuje kwestię modyfikacji dodatków:
Organizacje w dobie pandemii koronawirusa najczęściej zmodyfikowały dodatki zmienne, czyli te zależne od jakości i wydajności pracy. Są to dodatki płacowe, na których wysokość pracownik ma bezpośredni wpływ. Takie działanie może nieść ze sobą negatywne skutki dla pracownika w momencie, w którym większy element jego wynagrodzenia stanowi część zmienna. Dla pracodawcy oznacza to jednak powiązanie budżetu wynagrodzeń z aktualną sytuacją firmy. Najczęściej modyfikowanym dodatkiem płacowym jest lub też będzie szeroko rozumiana premia za realizację zadań / za usprawnienia / uznaniowa. To najpopularniejszy składnik wynagrodzenia występujący właściwe we wszystkich firmach bez względu na sektor czy branżę.
Z dodatków zmiennych szczególnie często korzystają przedsiębiorstwa produkcyjne, przyznając je zazwyczaj pracownikom blue collar. Strukturę wynagrodzenia w tym sektorze warto przeanalizować na przykładzie Robotnika. Zatrudnione na tym stanowisku osoby wykonują pracę fizyczną, czyli zajmują się np. operowaniem maszynami lub czynnościami przy linii produkcyjnej.
Powyższy wykres zaczerpnięty z Raportu Płacowego manaHR pokazuje, że wynagrodzenie zasadnicze w branży produkcyjnej stanowi 83% pensji, dodatki stałe ok. 7 %, z kolei aż 11% to dodatki zmienne. Kiedy te ostatnie pracownik może otrzymać? Np. wtedy, gdy zrealizuje określone cele lub zgłosi jakieś usprawnienia. Dodatek zmienny może też przybrać formę uznaniową – wtedy jego wypłacanie zależy od oceny przełożonego. Typ frekwencyjny dodatku oznacza z kolei, że jego wysokość zależna jest od liczby absencji pracownika.
